Artykuł jest kontynuacją cyklu: Kartka z kalendarza - 28 grudnia 1918

Pruskie oddziały przybyły w celu odbicia miasta, które dzień wcześniej zdobyło siedziby dwóch jednostek wojskowych i nie zamierzało w ogóle się podporządkowywać żadnym władzom niemieckim. Zaborcy zdali sobie sprawę, że to co dwa dni wcześniej było jedynie zamieszkami w Poznaniu, zdążyło się już rozlać na całą rejencję i wykraczać poza jej granice. Teraz pozostawało jedynie działanie zbrojne połączone z zastraszaniem ludności.

Oddziały niemieckie przyjechały pociągiem od strony Nakła na stację, oddaloną od Zdziechowy o dwa kilometry. Łącznie było aż 400 żołnierzy, wyszkolonych i w pełni uzbrojonych, także w kilkadziesiąt ciężkich i lekkich karabinów maszynowych. Dodatkowo niedaleko Mącznik ulokował się mały oddział artylerii. Militarne przygotowanie Niemców wobec "zbieraniny" powstańców, nieposiadających kompletnego uzbrojenia, niekiedy także doświadczenia a także będących wciąż pozbawionymi odpowiednich struktur dowódczych, wywołało zamieszanie w samym Gnieźnie. Naprędce zwołano w Hotelu Centralnym naradę, w trakcie której pojawił się dwugłos w sprawie dalszego postępowania - część chciała natychmiast uderzyć na Zdziechowę, a część wolała przygotować się do obrony miasta. 

Ostatecznie zapadła decyzja, że należy wezwać na pomoc Wrześnię, która już także była oswobodzona. Znajdował się tam  już zdyscyplinowany oddział wojskowy, znajdujący się pod komendą płk. Grudzielskiego. Około godziny 19:00 powstańcy zebrani w sali kina Apollo przy ul. Chrobrego, głośno wyrażali swoje zdanie na temat uderzenia na Zdziechowę, naciskając na to. Jednocześnie Zygmunt Kittel, chcąc w myśl Naczelnej Rady Ludowej uniknąć rozlewu krwi, wolał pertraktować. W tym celu udał się wraz z kilkoma członkami Rady Ludowej do Zdziechowy.

W mieście tymczasem robiło się coraz goręcej, wszyscy szykowali się do walki, która zdaniem większości była nieunikniona. Pytanie pozostawało - czy odbędzie się w Zdziechowie, czy na terenie Gniezna? Kiedy delegacja we wsi rozmawiała z Niemcami, w jej okolicy pojawiły się już pierwsze oddziały powstańcze przybyłe z miasta. Na wieść o tym, że pertraktacje zakończyły się niepowodzeniem, nakazano jednocześnie wycofać się wszystkim od Zdziechowy do miasta. Jedynie w okolicy Pyszczynka wystawiono straże w sile kilkudziesięciu powstańców, które miały obserwować teren.

Późną nocą do Gniezna przybył oddział wojskowy z Wrześni, a także Poznania. Ze stolicy powstania przyszła także dyrektywa, by nie podejmować walk i uniknąć rozlewu krwi. Noc z 29 na 30 grudnia 1918 roku była więc kolejną nieprzespaną dla wielu z mieszkańców Gniezna.

Dalsza część historii: Kartka z kalendarza - 30 grudnia 1918

^{Artykuł po raz pierwszy opublikowany w 2015 roku}