W tym roku przypada 10. rocznica wznowienia działalności KBS Witkowo, a w przyszłym roku obchodzone będzie 280-lecie istnienia bractwa. Organizacja ta jest, jak potwierdzają to oryginalne archiwalne dokumenty, najstarszą działającą w Witkowie i tak bardzo historycznie z nim związaną.
- Niestety, sytuacja związana z pandemią zmusiła nas do zmiany planów odnośnie obchodów tych tak ważnych dla nas rocznic. Nie odbędą się, prawdopodobnie główne uroczystości planowane we wrześniu, oraz inne imprezy okolicznościowe planowane do realizacji w ciągu roku. W tym roku planowaliśmy prezentacje przeszło stu archiwalnych dokumentów Królewsko Pruskiej Rejencji w Bydgoszczy, wydziału spraw wewnętrznych od roku 1834 do 1911 r., które po przeprowadzeniu kwerendy odnalazłem w Archiwum Państwowym w Bydgoszczy - informuje Bogusław Mołodecki, prezes KBS Witkowo.
Dokumenty, dzięki ciężkiej i żmudnej pracy Pawła Knasta zostały przetłumaczone na język polski i dzisiaj są ogromną kopalnią wiedzy o działalności bractwa w tych nieprzychylnych czasach życia pod pruskim zaborem. To dowód walki jej członków z germanizacją, walką o zachowanie polskiego języka i tradycji w bractwie oraz udziału w zrywach niepodległościowych w różnych powstaniach tamtego okresu. Te wszystkie działania w końcowym efekcie doprowadziły, po wygranym powstaniu wielkopolskim do odzyskania niepodległości i czynnego udziału członków organizacji w tworzeniu i odbudowie swojej małej ojczyzny. - Wszystkie te działania naszych członków, zacnych i zasłużonych mieszkańców naszego miasta, zostały potwierdzone w archiwalnych dokumentach, których kopie znajdują się w naszym posiadaniu - mówi Bogusław Mołodecki.
Historia Bractwa rozpoczyna się od dnia 14 września 1742 r., kiedy to hr. Jakub Działyński (1709 -1756), właściciel i założyciel naszego miasta, nadaje osobnym dokumentem, przywileje dla Bractwa Strzeleckiego. Ten Statut, bo tak go trzeba traktować, jest pierwszym oryginalnym dokumentem, który zachował się do dnia dzisiejszego, jest przechowywany w Archiwum Państwowym w Poznaniu. Przywileje dla Bractwa Strzeleckiego po śmierci Jakuba Działyńskiego w 1763 r. potwierdza własnoręcznym podpisem wdowa po nim Konstancja z Cieleckich Działyńska. Kolejne potwierdzenie nadanych przywilejów następuje w dniu 25 lutego 1746 r. przez Antoniego Sułkowskiego (1735-1764), wojewodę gnieźnieńskiego, generała – majora wojsk koronnych. Kopia tego Statutu, wraz z jego tłumaczeniem jest dostępna na naszej stronie internetowej. W 1766 r. Antoni Sułkowski żeni się z Marianną Działyńską i poprzez wniesiony przez żonę posag (prowent) staje się właścicielem majątku Witkowo. Do tej pory uważaliśmy, że jest to jedyny Statut z tamtego okresu, bo tak wskazywały posiadane dokumenty. W tym czasie brak nam było wiedzy, co zawierają dokumenty archiwalne Pruskiej Rejencji w Bydgoszczy, wydziału spraw wewnętrznych od roku 1834 do 1911 r. Pierwszy tłumaczony dokument i jest już pierwsza niespodzianka! Okazuję się, że w teczce znajduje się dokument, który jest niczym innym, jak Statutem z 1760 roku i dotyczy on naszego Bractwa. W pierwszych słowach dokumentu z dnia 22 maja 1760 roku, a więc napisanego 261 lat temu czytamy:
„Do wiadomości tych, którym na tym zależy i są zainteresowani, oraz dla tych, którzy powinni to wiedzieć, za zgodą i przyzwoleniem Dziedziczki Pani Hrabiny Konstancji Działyńskiej, Wojewodziny Malborskiej, do wiadomości wszystkich, podpisani to przekazują. W imię Przenajświętszej i Przechwalebnej Trójcy św. To Bractwo Strzeleckie, już ustanowione zostało, z tym, że teraz wszyscy Bracia, aby mieć właściwy, porządny Związek, koniecznie powinni się, zachować i postępować w sposób właściwy, zgodnie z tym co podpisaliśmy w nowych artykułach, w skrócie wymienionych i opisujących jak postępować...”.
Dalsza część dokumentu zawiera dziewiętnaście artykułów, które w sposób bardzo konkretny i szczegółowy określają zasady postępowania członków bractwa w różnych sytuacjach, oraz określają ich prawa i obowiązki. Statut, też w swoich artykułach określił wysokość wszystkich opłat, wpłat i kar pieniężnych, oraz sposób przechowywania i wydatkowania posiadanych środków finansowych, będących do dyspozycji Bractwa. Cały tekst Statutu zamieszczam pod tekstem tego artykułu i zachęcam do zapoznania się z nim. Czytając go miejmy świadomość tego, że tekst ten powstał 260 lat temu, a tak naprawdę oprócz stylu, pisowni i ducha historii, nic nie stracił na swojej aktualności.
