czwartek, 06 czerwca 2019 08:24

List otwarty byłych nauczycieli ws. zmniejszenia boiska ZSP nr 2

 
List otwarty byłych nauczycieli ws. zmniejszenia boiska ZSP nr 2 źródło: Google Street View

Do naszej redakcji skierowany został list otwarty w sprawie planów przeznaczenia boiska szkolnego ZSP nr 2 pod działku budowlane. Przeciwko temu pomysłowi opowiedzieli się byli nauczyciele tej szkoły.

Miesiąc temu poinformowaliśmy o zamiarach, jakie Starostwo Powiatowe ma wobec boiska szkolnego należącego do Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 przy ul. Cieszkowskiego. W skrócie mówiąc - planuje się "wykrojenie" z jego powierzchni czterech działek od strony ul. Kasprowicza, które następnie planuje się zbyć pod zabudowę jednorodzinną. Powiat planuje z tego tytułu pozyskać środki w kwocie około 1 mln złotych, ale temat ten budzi kontrowersje wśród niektórych osób - mieszkańców osiedla lub też środowiska rodziców oraz nauczycieli z tej szkoły. Dziś do naszej redakcji trafił list, skierowany przez emerytów i rencistów, byłych nauczycieli ZSP nr 2. Poniżej przytaczamy jego treść.

 

Gniezno, 3 czerwca 2019 r.

Radni Powiatu Gnieźnieńskiego
Członkowie Zarządu Starostwa Powiatu Gnieźnieńskiego
Starosta Powiatu Gnieźnieńskiego

List otwarty

W ostatnim czasie upublicznione zostały informacje o zamiarze sprzedaży przez Starostę Powiatu Gnieźnieńskiego działek budowlanych przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 .

To co zastało określone jako „działki budowlane”1 to w rzeczywistości boisko szkolne. „Części nieruchomości, na której stoi szkoła”2, sprzedaż której ma uratować budżet, to dla młodzieży utrata boiska do piłki nożnej, boiska do piłki plażowej, rzutni do rzutu kulą, bieżni, skoczni w dal.

Na jakie zyski może liczyć Starostwo sprzedając działki? Czy dokonano szacunku zysków i strat?

Zakładając, że boisko zostanie „obcięte” o około 40 metrów na całej długości, pozyskana zostanie powierzchnia około 2500 m2. Sprzedając po cenie 150 złotych za metr kwadratowy, uzyskana kwota to 375 tysięcy złotych. Gdyby znalazł się nabywca, który zapłaciłby 200 złotych za metr, dałoby to kwotę pół miliona złotych. Chcąc uzyskać kwotę „około miliona” należałoby uzyskać cenę metra kwadratowego na poziomie 400 złotych lub zbyć 8 takich działek.

Przeciętna cena za metr kwadratowy działki lub gruntu w Gnieźnie to 156 zł.3

Uzyskany przychód ma stanowić dla Starostwa zapis księgowy po stronie przychód. Ma on wesprzeć „realizowane projekty”, „ratować budżet i móc osiągnąć określone wskaźniki”. Czyli to czysty interes. „Czysty” w zrozumieniu – kilka dokumentów, kilka uzgodnień i podpisów, ogłoszenie i przeprowadzenie przetargu. 

Czas pochylić się czas nad „kosztami” tej „zaplanowanej” operacji administracyjno - finansowej.

Niszcząc istniejące boisko (ma ono swoje walory, mimo że nie jest nowoczesne), organ założycielski, którym dla ZSP nr 2 w Gnieźnie jest Starostwo, zobowiązany jest zbudować nowe, aby zapewnić realizację szkole programu nauczania. Czy uczyni to z pozyskanych - z planowanej sprzedaży – funduszy? Wątpliwe, gdyż z założenia, mają one pilnie wesprzeć „realizowane projekty”.

Boisko będzie może kiedyś! Chyba, że nie będzie ono szkole potrzebne, bo jak zapowiada Starosta - „będą przeprowadzone analizy dotyczące reorganizacji oświaty, co może skutkować tym, że pojawią się kolejne składniki majątkowe, które będą przeznaczone do sprzedaży, skąd pozyskane zostaną dodatkowe środki”4. Nie wiadomo, co kryje się pod określeniem „reorganizacja”, ale może ono zawierać zamysł likwidacji szkoły, a wtedy boisko nie będzie potrzebne. Sprzedać będzie można pozostałość, a przychód zasili kasę Starostwa o większą wartość. 

Zakładając, że planowane jest tylko zmniejszenie terenu istniejącego boiska to należy przewidzieć konieczność oszacowania wydatków, które powinny być poniesione już teraz, przed sprzedażą. Niezależnie, czy będzie to aż boisko do piłki ręcznej, czy tylko do piłki koszykowej. 

Jakie to koszty? Czego dotyczą?

Kilka składowych: opracowanie i wykonanie projektu zagospodarowania przestrzennego, opracowanie projektu technicznego boiska, wykonanie ogrodzenia na długości co najmniej 120 metrów5, „wprowadzenie pasów zieleni izolacyjno – krajobrazowej”6, budowa „bezpośredniego dostępu do dróg publicznych – Rok XXVI ul. Kasprowicza (symbol planu „9KD-D”) oraz sięgacza ul. Cieszkowskiego (symbol planu „7KD-D”)”7 dla nowo wydzielonej działki nr 135/10.

Jaki będzie koszt budowy samego boiska?

Niwelowanie terenu, korytowanie, krawężnikowanie, ułożenie podbudowy, budowa odwodnienia, zakup i ułożenie nawierzchni, malowanie linii, zakup i montaż sprzętu sportowego, zakup i montaż piłkochwytów. Czy Starostwo ma zabezpieczone na rok bieżący lub pierwsze półrocze roku następnego kwoty rzędu kilkuset tysięcy, a może miliona złotych, co pozwoliło by na taką realizację? 

Boisko powinno powstać zanim działki zostaną sprzedane. Niestosowne, niegodne dobrego zarządcy, gospodarza byłoby przyjęcie postawy – zrobimy to jak będą pieniądze, zrobimy to później. 

Szkolnictwo zawodowe, jego znaczenie dla gospodarki kraju w ogóle i regionu zostało ponownie dostrzeżone. Szkoły te będą się rozwijać, doskonalić, modernizować i adaptować do nowych wymagań gospodarki, czego przykładem jest powołanie i budowa Centrum Kształcenia Praktycznego.

Przewidzieć należy, że Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2, jako szkoła o ugruntowanej tradycji i renomie, takich modernizacji będzie musiała dokonywać. Potrzebne będą pomieszczenia na pracownie do nauczania w systemie modułowym, których ze względu na swą specyfikę lub wyposażenie nie będzie można zlokalizować w istniejącym budynku. Koniecznością może będzie budowa nowego pawilonu, czego wymagać będą nowe specjalności czy zawody. Od wielu lat potrzebna jest tej szkole nowa sala gimnastyczna spełniająca także funkcję auli.

Okrojenie boiska to nie tylko umniejszenie części sportowo – rekreacyjnej, ale w perspektywie, zablokowanie rozwoju kształcenia zawodowego dla całego regionu Ziemi Gnieźnieńskiej. 

Jak należy spojrzeć na planowaną przyszłość z perspektywy dobrego gospodarza?

Teren obecnego boiska, a zwłaszcza część przeznaczona do zbycia, jest zadrzewiona. Rośnie tu kilkadziesiąt drzew, w tym kilkanaście zdrowych, pięknych, dorodnych, mających dziesiątki lat. Nie jest ważne, kto je wytnie, czy dotychczasowy właściciel terenu, aby podnieść ich wartość, czy nabywcy, aby pobudować swoje domy. Pewnik, zostaną wycięte! To też koszty. Tych wycenić się w złotówkach nie da. 

 

Szanowni Państwo.

Ta Szkoła, to boisko, ta jego część, są przedmiotem naszej troski. To Nasza, nas Wszystkich – cząstka małej ojczyzny – powiatu gnieźnieńskiego.

Dla zapewnienia stabilnych warunków kształcenia, wpływania na wszechstronny rozwój i wychowanie kolejnych pokoleń, dzielimy się naszą troską i wnosimy o odstąpienie od zamiaru wydzielenia z boiska działek budowlanych i ich sprzedaży. Jeżeli po dokładnej analizie uznacie, że ma to nastąpić, podejmijcie decyzje zapewniające szkole niczym niezakłócony sposób kształtowania: prozdrowotnych postaw, nawyków aktywnego fizycznie wypoczynku.

Boisko szkolne to nie tylko miejsce do gry czy zabawy. To ważny element procesu kształtującego osobowość. Tu kształtuje się umiejętności: stosowania przyjętych norm i zasad, współzawodnictwa i współdziałania, doświadczania radości ze zwycięstw, czy przeżywania porażek, wyznaczania celów, samodoskonalenia, samorealizacji i samooceny.

To boisko, w tej formie i postaci jest boiskiem najzdrowszym! Nie nagrzewa się, nie emituje przykrych, a może i szkodliwych zapachów. Pozwala doświadczać zapachu i miękkości trawy, obserwować wiosenne pojawianie się liści na drzewach i ich jesienne umieranie, korzystać z dobrodziejstw cienia w upalne dni lub ciepła słonecznego, cieszyć uszy śpiewem ptaków. To boisko, to także od wielu dziesiątek lat, cenny element krajobrazu osiedla i kształtowania jego mikroklimatu.

Czy koniecznie potrzebne są sztuczne tworzywa pokrywające setki metrów kwadratowych boiska, dziesiątki ton nagrzewającej się kostki brukowej na podjazdach nowo powstałych domów. Korzystniej dla środowiska, dla natury, dla nas jest zgromadzenie wody opadowej w naturalnej murawie boiska, która ją później odda w postaci wilgoci, a nie szybkie wprowadzenie jej do rury kanalizacyjnej.

Szanowni Radni i Zarządzający naszym wspólnym dobrem.

Przed podjęciem słusznej, w Waszym przekonaniu decyzji, zapewne dokonacie wielorakich, obejmujących wiele aspektów analiz. Warto, przed jej podjęciem poznać motto, którym posługiwał się Henry Ford:

„Interes, który nic poza pieniędzmi nie przynosi, jest złym interesem” .

 

Z poważaniem i troską list ten do Państwa adresują

Emeryci i Renciści, byli pracownicy
Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 w Gnieźnie,
zebrani w dniu 9 maja 2019 r. na comiesięcznym spotkaniu.

Prawo sygnowania niniejszego listu powierzamy - Jerzemu Dąbrowskiemu.
Korzystając z formuły i idei Listu otwartego, upublicznimy jego treść i przesłanie.
Jerzy Dąbrowski

 

Przypisy:

1 Nie tylko teren przy Młodzieżowym Ośrodku Socjoterapii, Przemiany na Szlaku Piastowskim Nr 16 (1340) z dnia 16.04.2019r.Rok XXVI
2 J.w
3 https://ceny.szybko.pl/Gniezno-ceny-dzialek.html
4 Nie tylko teren przy Młodzieżowym Ośrodku Socjoterapii, Przemiany na Szlaku Piastowskim Nr 16 (1340) z 16.04.2019r.
5 Mapa Zasadnicza Wstępny projekt podziału nieruchomości.
6 Uchwała Nr XXXVII/430/2009 Rady Miasta Gniezna z dnia 22czerwca 2009 r. §13.1 pkt. 8
7 Postanowienie Prezydenta Miasta Gniezna, z dnia 28.03.2019 r.

12 komentarzy

  • Link do komentarza Jerzy wtorek, 11 czerwca 2019 10:50 napisane przez Jerzy

    do Ar-Ek - Ten komentarz to na pewno jest pisany przez jednego z autorów tego "listo otwartego". Ten sam styl i ten sam .......patos, jak by co najmniej chodziło o sprawę wagi państwowej. Panie, otwórz Pan oczy i przejdź się na to niby boisko. Kawałeczek trawy wykopanej pod kawalątek boiska, który nie stanowi nawet jego jednej dziesiątej! Naprawdę, zachowujecie się, wy pseudoobrońcy czegoś, czego nie potrafiliście latami stworzyć, po prostu śmiesznie. Jeszcze raz pytam, jesteście emerytowanymi nauczycielami i dlaczego przez lata swojej pracy nie dokonaliście niczego, by powstało tam naprawdę boisko lub przynajmniej hala sportowa dla uczniów, których teraz tak nagle chcecie usportawiać? A dla was nawet bezpieczeństwo tych uczniów nie jest ważne, bo nie widzicie w tym odcięciu od jednej strony boiska żadnych korzyści. Szkoda, że nie wkładaliście wysiłku w toku swojej pracy pedagogicznej nad wychowaniem tej młodzieży i dzisiaj jakoś was nie zawstydza ich wulgarny język, bo do tego nie potraficie się odnieść w swoich kolejnych wywodach. Ani wy, ani dyrekcja ani dzisiejsze grono pedagogiczne. Ja wolę, by młodzież mniej kopała bezsensownie w piłkę, ale żeby poznawała zasady współżycia społecznego, a ze szkoły wynosiła dobre maniery.

  • Link do komentarza Xyz poniedziałek, 10 czerwca 2019 16:47 napisane przez Xyz

    Ci którzy piszą o hałasie byli tam kiedyś w ogóle? Mieszkam w sąsiedztwie od ponad 30 lat i jakoś nigdy nikt się nie skarżył na hałas...
    Po za tym skoro za całość urząd chce zarobić 1 milion, to chyba nie wie co robi bo teren w takiej dzielnicy jest wart znacznie więcej!

  • Link do komentarza ArEk poniedziałek, 10 czerwca 2019 09:05 napisane przez ArEk

    Znajomy gnieźnianin podesłał mi w minionym tygodniu link do tego „Listu otwartego”. Bez żadnego komentarza. Czyni to rzadko, co mnie zaintrygowało. Przeczytałem go dziś i … .
    Chylę czoła. Panowie, Panie – czapki z głów. Pełnia uznania dla autorów „Listu”. Czegoś tak dobrego nie czytałem od dawna. Doskonała forma i tempo czynią , że czyta się go z narastającą uwagą. Rzeczowa, konsekwentna argumentacja. Dostrzeganie szerokiego spektrum konsekwencji – choćby we fragmencie o oddziaływaniach ekologicznych. Argumenty przeciwko sprzedaży części boiska i wynikająca z tego faktu konieczność poniesienia wydatków przez Starostwo to gotowy biznesplan, na podstawie którego racjonalnie działający „szary człowiek”, od swego projektu odstąpiłby.
    Ja jako przedsiębiorca i zarządzający otrzymując taki LIST, natychmiast spotkał się bym z AUTORAMI. Podziękował za troskę o dobro wspólne, za uratowanie mnie przed finansową „wtopą” jak mówią młodzi. Podległym mi służbom, właściwym komórkom przedsiębiorstwa, przy udziale zainteresowanych, użytkowników , kazałbym opracować plan jak udoskonalić to, co nie jest może doskonałe ale jest dobre. Myślą przewodnią do pracy była by myśl -„nowe nie zawsze musi być lepsze”.
    Ja, osobiście dziękuję autorom za sentencję Henry Forda.
    Skoro konwencją Tych komentarzy jest nie podpisywanie się imieniem i nazwiskiem( a szkoda). Nie będę czynił wyłomu.

  • Link do komentarza ArEk niedziela, 09 czerwca 2019 22:17 napisane przez ArEk

    Znajomy gnieźnianin podesłał mi w minionym tygodniu link do tego „Listu otwartego”. Bez żadnego komentarza. Czyni to rzadko, co mnie zaintrygowało. Przeczytałem go dziś i … .
    Chylę czoła. Panowie, Panie – czapki z głów. Pełnia uznania dla autorów „Listu”. Czegoś tak dobrego nie czytałem od dawna. Doskonała forma i tempo czynią , że czyta się go z narastającą uwagą. Rzeczowa, konsekwentna argumentacja. Dostrzeganie szerokiego spektrum konsekwencji – choćby we fragmencie o oddziaływaniach ekologicznych. Argumenty przeciwko sprzedaży części boiska i wynikająca z tego faktu konieczność poniesienia wydatków przez Starostwo to gotowy biznesplan, na podstawie którego racjonalnie działający „szary człowiek”, od swego projektu odstąpiłby.
    Ja jako przedsiębiorca i zarządzający otrzymując taki LIST, natychmiast spotkał się bym z AUTORAMI. Podziękował za troskę o dobro wspólne, za uratowanie mnie przed finansową „wtopą” jak mówią młodzi. Podległym mi służbom, właściwym komórkom przedsiębiorstwa, przy udziale zainteresowanych, użytkowników , kazałbym opracować plan jak udoskonalić to, co nie jest może doskonałe ale jest dobre. Myślą przewodnią do pracy była by myśl -„nowe nie zawsze musi być lepsze”.
    Ja, osobiście dziękuję autorom za sentencję Henry Forda.
    Skoro konwencją Tych komentarzy jest nie podpisywanie się imieniem i nazwiskiem( a szkoda) nie będę czynił wyłomu.

  • Link do komentarza pedagog piątek, 07 czerwca 2019 15:26 napisane przez pedagog

    XDDD szkoła szkołą, ale pamiętaj człowieku, że zbudowano ja w czasach, kiedy nie liczono sie z prawami człowieka i na terenie osiedla domków jednorodzinnych, bardzo kiedyś luksusowego ze względu na bliskość miasta i paŕku, wcisnięto szkołę z hałasliwą młodzieżą uniemożliwiajac zasiedziałym mieszkancom spokój i odpoczynek po pracy lub na stare lata życia. Tak się postępuje z tymi, ktorzy w trudzie pracy i niezwykle trudnym zyciu, zbudowali sobie domki licząc na spokojną starosc. Wg mnie, to ta szkoła w ogóle nie powinna tam istnieć! Ale skoro juz jest,to należy zrobić wszystko, by okolicznym mieszkancom ulżyć.

  • Link do komentarza xDDD piątek, 07 czerwca 2019 09:28 napisane przez xDDD

    Przerażające, właściciele domków jednorodzinnych z brakiem empatii dla młodzieży. Proszę państwa, aby realizowana byla podstawa programowa, młodzież musi mieć zapewnione odpowiednie warunki. Mamy XXIw. Ktoś chciał być starostą, jest i czas zabrać się do pracy. Szkoły ponadgimnazjalne podlegają pod Gruszczyńskiego. To nikt inny jak starosta odpowiada za bazę dydaktyczną szkół w Gnieźnie i powiecie!

  • Link do komentarza stamtąd piątek, 07 czerwca 2019 09:10 napisane przez stamtąd

    Ad. Miras -to nie żadne boisko, to zwykłe sciernisko!

  • Link do komentarza Kazimierz czwartek, 06 czerwca 2019 23:34 napisane przez Kazimierz

    Wasze ceny działek w tym miejscu bierzecie z kapelusza! Te działki pójdą tutaj za co najmniej 300 zł albo i więcej od metra. Jak już chcecie bronić tego ścierniska, to choć zadajcie sobie trud i piszcie o realiach, a nie o niebieskich migdałach panowie pedagogiczni emeryci

  • Link do komentarza Miras czwartek, 06 czerwca 2019 23:11 napisane przez Miras

    Wielkim świństwem jest sprzedawać boisko.

  • Link do komentarza sąsiad Jerzy czwartek, 06 czerwca 2019 20:46 napisane przez sąsiad Jerzy

    Nauczyciele, jak zwykle nie maja zielonego pojęcia o sprawie, w której zabierają głos. Demografia dołuje, niebawem nie będzie w tej szkole uczniów zważywszy na to, że Cech Rzemiosł Rożnych uruchomił w swoich zasobach szkołę zawodową i dla kogo oni chcą to wielgachne boisko? Oni nawet nie pomyślą, że do boiska przylegają działki domów jednorodzinnych, których właściciele mają prawo do spokoju, a nie do uprawiania za płotem głośnych sportów i hałaśliwych pseudomeczów. Wy, renciści i emerytowani nauczyciele pomyślcie także o sąsiadach tego niby boiska i dajcie tym ludziom spokój na stare lata życia! Wstydźcie się pisania takich listów otwartych, w których bez ładu i składu stajecie niby w obronie uczniów, którym przez lata nie potrafiliście zapewni godziwych warunków do uprawiania sportu. A czy kiedyś nie przyszło wam do głowy, kiedy jeszcze pracowaliście, by na tym terenie zbudować porządną salę sportową dla szkoły? Nagle objawiliście się jako wielcy obrońcy sportu uczniów, których już dawno wypuściliście z tej szkoły, a którym przez lata nie potrafiliście zapewnić warunków do godziwego rozwoju fizycznego???

  • Link do komentarza mieszkaniec czwartek, 06 czerwca 2019 13:03 napisane przez mieszkaniec

    Bardzo dobra riposta. Ciekawe, ze tylko emeryci piszą takie odezwy. Brakuje odwagi czynnym nauczycielom? Wygląda na to, ze odwaga jest tylko wtedy, gdy popiera ją władza, jak to miało miejsce w niedawnych strajkach. A teraz, gdy ta sama władza z zatroskaniem realizuje swoje plany, to nagle ten temperament gdzieś ginie! Nauczyciele chcą podwyżek, zgoda, ale, żeby je realizować czasem trzeba sięgać po takie rozwiązania, które pozwolą na realizację budżetów. Ten elaborat o boiskach - tutaj jak widać absolutnie niewykorzystanych - nagle objawił się w tym piśmie prawie jak sprawa życia i śmierci dla tej szkoły. W jednym maja rację ci emeryci. Nie ma stamtąd przykrych zapachów, ale osobiście także słyszałem własnie stamtąd przekleństwa i język, którego nie da się nawet przytoczyć w skromnym komentarzu. Niech więc ci zatroskani nauczyciele zajmą się wychowaniem młodych ludzi do życia w kulturalnym społeczeństwie, boisko nie jest tak ważne, jak kultura, bo ona towarzyszyć nam musi całe życie, a boisko jest wykorzystywane tylko przez kilkanaście tygodni i to dobrej pogody w ciągu roku szkolnego.

  • Link do komentarza polemika czwartek, 06 czerwca 2019 10:46 napisane przez polemika

    Szanowni Państwo Autorzy tego "Memoriału".
    Otóż mieszkam w okolicy tego boiska i autorytatywnie stwierdzam, co potwierdzą wszyscy okoliczni mieszkańcy, że to boisko nie jest w ogóle wykorzystywane w celach, do których powinno służyć. Od czasu do czasu młodzież na niewielkim kawałku tego placu kopie w piłkę i na tym kończy się cała zabawa. Niestety, ze smutkiem należy podkreślić także i to, że chodnik wzdłuż boiska na ulicy Kasprowicza w ogóle nie jest sprzątany przez właściciela (szkołę), często zalegają tam śmieci, puste butelki etc. Także w wypadku śniegu nie pamiętamy, by był tam odgarniany. Każdy, kto tamtędy przechodzi widzi, że na części boiska przy szkole jest po prostu .....parking dla samochodów. To temu ma służyć szkolne boisko? Znaczna cześć terenu przylegająca do budynku szkoły w ogóle jak mamy okazje obserwować nie jest używana zgodnie z celem, jakiemu powinno służyć,ale często, szczególnie ostatnimi czasami młodzież przesiaduje przy parkanie od ul. Kasprowicza prowadząc wielogodzinne rozmowy ( to jest sport?) używając przy tym wulgarnych słów. Na zwróconą uwagę zachowują się bezczelnie powtarzając na złość i głośno te bardzo niecenzuralne wyrazy. Jestem skłonna podać dzień i godzinę tych ostatnich zachowań uczniowskich . Natomiast stworzenie działek od strony Kasprowicza w niczym nie uszczupli ogromnego terenu niewykorzystywanego boiska, ponieważ starczy miejsca na pozostałej części nie na jedno, a na dwa lub nawet trzy place sportowe. A umiejscowienie tam od strony ul. Kasprowicza domków da poczucie bezpieczeństwa terenu szkoły od strony wschodniej i to nie kwestia fiskalna, a na pewno własnie tego zabezpieczenia placówki szkolnej przyświeca władzom starostwa. Przy okazji stawiam pytanie Autorom tej petycji tak bardzo zatroskanym edukacją młodego pokolenia. Gdzie byliście Państwo, jak starosta Kowalski sprzedawał budynek internatu, który mógłby dzisiaj służyć celom oświatowym na pewno bardziej, niż kawałek tego nieużywanego boiska???

Skomentuj

W związku z dbałością o poziom komentarzy, prowadzona jest ich moderacja. Wpisy wulgarne, obsceniczne czy obrażające innych komentatorów i naruszające podstawowe zasady netykiety (np. pisane CAPS LOCKIEM), nie będą publikowane. Zapraszamy do kulturalnej dyskusji. Ponadto prosimy nie umieszczać wklejonych obszernych tekstów, pochodzących z innych stron, do których to treści komentujący nie posiadają praw autorskich. Ponadto nie są dopuszczane komentarze zawierające linki do serwisów, prowadzonych przez wydawców innych lokalnych portali.

Ostatnio dodane