28 grudnia 1918 roku, a więc dzień po tym, jak w Poznaniu wybuchły powstańcze walki, mieszkańcy Gniezna przejęli władzę w mieście, zajmując koszary, dworzec i najważniejsze urzędy. W Grodzie Lecha odzyskanie niepodległości odbyło się na szczęście bez krwawych walk, jednakże wielu gnieźnian przelało swoją krew, walcząc o utrzymanie granic Wielkopolski w różnych bitwach na kilku frontach powstania. To właśnie im i wyzwoleńczemu zrywowi poświęcone będą tegoroczne obchody z okazji przypadającej setnej rocznicy.

- To dla nas, wielkopolan, gnieźnian, szczególna data. W tym dniu chcemy celebrować w sposób zarówno dostojny, poważny poprzez uroczystą mszę świętą w katedrze, a potem na cmentarzu św. Piotra, gdzie chcemy ludziom, którzy oddali swoje życie za wolną ojczyznę, oddać im cześć i pokłon - mówił prezydent Tomasz Budasz o pierwszych punktach uroczystości, zaplanowanych na 28 grudnia 2018 roku (pełen program poniżej). 

Tego dnia otwarty zostanie także Dom Powstańca Wielkopolskiego, który znajdować się będzie w Starym Ratuszu: - Celem jego powołania było przeniesienie pamiątek z sali tradycji istniejącej w Gimnazjum nr 2, jednak po naszym apelu wiele osób zgłosiło się do nas nie tylko z Gniezna, ale także i powiatu, by przekazać nam swoje pamiątki, za co im serdecznie dziękujemy i dzięki temu ekspozycja będzie na pewno ciekawa - mówiła Marta Pacak, zastępca dyrektora MOK. Na cel powołania Domu Powstańca Wielkopolskiego MOK otrzymał dofinansowanie ze środków ministerialnych, który pozwoli na utworzenie wystawy stałej, sali edukacyjnej, a także działania edukacyjne i popularyzatorskie dla dzieci, młodzieży i osób dorosłych. Dom Powstańca otwarty będzie 28 grudnia w godzinach od 12:00 do 19:00, ale także w kolejne dwa dni 29 i 30 grudnia w godzinach od 11:00 do 16:00.

Nieodłącznym elementem obchodów rocznicowych w Gnieźnie jest także rekonstrukcja historyczna "Pruski zmierzch", która w tym roku przyjmie wyjątkowy charakter patriotycznego zrywu współczesnych gnieźnian. Dlatego senator Robert Gaweł zaapelował o zabranie ze sobą flag polskich i powstańczych: - Zaczniemy na dawnej Friedrichstrasse, czyli na ul. Chrobrego przed dawnym domem Bolesława Kasprowicza, w którym obecnie jest Hotel Pietrak i będziemy się poruszali w kierunku koszar. Po drodze będzie pięć scen, które zostaną rozegrane przez aktorów i rekonstruktorów, a całość zakończy się na placu dawnych koszar przy ul. Sobieskiego - mówił, zaznaczając iż w przygotowania angażuje się młodzież szkolna oraz rekonstruktorzy z GRH Garnizn Gniezno. Tego dnia odbędzie się także pierwsze w historii posiedzenie sejmiku Powiatu Gnieźnieńskiego, na którym spotkają się samorządowcy wszystkich gmin leżących na jego terenie wraz z Gminą Powidz, która sto lat temu także przynależała administracyjne.

Wydarzenie wesprze finansowo Bank Spółdzielczy w Gnieźnie: - My żyjemy, pracujemy tutaj i prowadzimy działalność na terenie Gniezna i całego powiatu, dlatego rzeczą normalną jest iż czujemy się mocno usytuowani tutaj. Bank Spółdzielczy już od 147 lat działa na rzecz społeczności lokalnej, a nie jest to działalność tylko biznesowa, gdyż także wspieranie inicjatyw lokalnych, a przede wszystkim tym bardziej iż to jest związane z historią, czujemy potrzebę uczestniczenia w tym - mówiła Barbara Borowska, prezes Zarządu Banku Spółdzielczego.

Program obchodów 28 grudnia 2018 roku:

12:00 Msza Święta w intencji poległych uczestników Powstania Wielkopolskiego /katedra/

12:00 – 19:00 Zwiedzanie Domu Powstańca Wielkopolskiego /Stary Ratusz, wejście od ulicy Rzeźnickiej/

13:15 Przemarsz na cmentarz św. Piotra i Pawła ( po zakończonej Eucharystii w Bazylice Prymasowskiej)

13:45 Uroczystości przy Akropolu Bohaterów na cmentarzu św. Piotra i Pawła w Gnieźnie

16:30 Koncert: Między Pokoleniami /przed budynkiem Starego Ratusza/ organizator: Fundacja Przestrzeń

18:30 Rekonstrukcja historyczna „Pruski Zmierzch” /Stary Ratusz – Plac przy ZSP ul. Sobieskiego/ org.: GRH Garnizon Gniezno

20:00 Koncert „Melodie Wielkopolskie na kwartet Jazzowy” /Stary Ratusz/ (zaproszenia w MOK Gniezno od 18.12.2018)