Spalona katedra na czterech ujęciach

sobota, 23 stycznia 2021 16:29

Spalona katedra na czterech ujęciach

Rafał Wichniewicz

wielkość czcionki Zmniejsz czcionkę Powiększ czcionkę
7 komentarzy

archiwum redakcji

Kilka dni temu z naszą redakcją skontaktował się jeden z mieszkańców Gniezna, który postanowił przekazać fotografie prezentujące wydarzenia z 1945 roku.

Pan Karol, który skontaktował się z nami w połowie stycznia, przekazał iż w trakcie robienia porządków w rodzinnym archiwum odnalazł zestaw kilkudziesięciu zdjęć pochodzących z 1945 roku. Z całego pliku fotografii można wydzielić dwa wydarzenia, które zostały na nich uwiecznione. Jedno z nich przedstawia okoliczności, których dokładny przebieg wymaga jeszcze ustalenia na bazie archiwaliów i zachowanej innej dokumentacji. Drugi zestaw zdjęć to cztery fotografie, prezentujące spaloną katedrę, wykonane prawdopodobnie w styczniu 1945 roku.

Jak przekazał pan Karol, nie wie kto dokładnie jest autorem poniższych fotografii, ale najpewniej był to ktoś z rodziny. Same odbitki mają format 6,5 cm x 8,5 cm, a więc są małe, ale i tak na tyle wyraźne, by zawrzeć szczegóły uwiecznione w tamtych chwilach.

Fotografie, przedstawiające spaloną katedrę, prawdopodobnie zostały wykonane wkrótce po spaleniu jej przez wojska sowieckie. Przypomnijmy iż dwa dni po zajęciu Gniezna przez Armię Czerwoną, a więc 23 stycznia 1945 roku w godzinach popołudniowych, na gnieźnieński Rynek wjechał sowiecki czołg. Ustawił się on na osi w kierunku katedry, po czym rozpoczął ostrzał - dziś już wiadomo, że jeden pocisk trafił w figurę Matki Boskiej, ustawioną nad wieńcem kaplic, rozbijając ją kompletnie. Pocisk jednak nie przebił ściany, dzięki czemu nie wpadł do nawy głównej. Następnie lufa czołgu została wymierzona wyżej, w kierunku wież. Jeden z pocisków rykoszetował i miał spaść na terenie stadniny przy ul. Kłeckoskiej. Kolejne jednak były celne - najpierw od ostrzału zaczęła się palić północna wieża, a zaraz po tym trafiono południową. Ile strzałów oddano w sumie? Relacje świadków są różne - od kilku do kilkunastu. Sama katedra płonęła całą noc, przejmując grozą wszystkich mieszkańców Gniezna - łuna była widoczna z odległości wielu kilometrów.

Powodów podpalenia katedry do dzisiaj nie ustalono, a wersja oficjalnie głoszona w okresie PRL-u, jakoby dokonano tego z powodu gniazda niemieckiego karabinu maszynowego, ulokowanego na jednej z wież, uznana została za nieprawdziwą, a wręcz kłamliwą. Dodać należy bowiem, że jako datę zniszczenia świątyni przez lata podawano 21 stycznia 1945 roku, a więc w dniu wkroczenia Armii Czerwonej do Gniezna. Tymczasem stało się to dwa dni później, kiedy zbrojnych oddziałów niemieckich (i tak nielicznych w dniu zajęcia miasta) w mieście już nie było.

Zdjęcia zrobione przez nieznanego fotografa zostały wykonane w rejonie ul. św. Wojciecha oraz cmentarza św. Piotra, prawdopodobnie wkrótce po ugaszeniu katedry. Świadczy o tym spora ilość śniegu, który towarzyszył styczniowym dniom po zajęciu Gniezna przez sowietów. Wykonanie zdjęć z perspektywy miejsc, gdzie nie było zbyt dużo ludzi, świadczyć może o niechęci do tego, by fotograf został zauważony przy swojej dokumentacji zniszczonej świątyni.

Poniżej prezentujemy wspomniane zdjęcia w zestawieniu z dzisiejszymi ujęciami, wykonanymi w tych samych miejscach, gdzie stał fotograf w styczniu 1945 roku.

Dział: Reportaże

Tematy:

Galeria

View the embedded image gallery online at:
http://archiwum.gniezno24.com/reportaze/item/22540-spalona-katedra-na-czterech-ujeciach?print=1&tmpl=component#sigProGalleria034b62d39f

7 komentarzy

Link do komentarza piątek, 29 stycznia 2021 10:59 napisane przez Kasprzyk Zenon -Jelenia Góra
Pamietam ten dzień- razem z ojcem ogladałem poczatkowo z okna kamienicy na ul.Słomiance gdzie mieszkałli moi dziadkowie, a potem z ul Chrobrego. To byl czołg. Wieże spardzono po paru dniach i tam nie było żadnych śladów po niemieckicj żolnierzach. Luna po pzarze wisiala nad katedra co najmniej przez dwa dni. W tym czasi słychać było grzmot dział z Poznania w walce o cytadelę.
Link do komentarza poniedziałek, 25 stycznia 2021 23:10 napisane przez AMF
Kilka pocisków burzących doprowadziłoby do zawalenia wierzy.
Po co je oszczędzili?
Link do komentarza poniedziałek, 25 stycznia 2021 18:31 napisane przez Mirosław Władysław Kasprzak
... Wszystko się zgadza z opowiadaniami mojego ojca, tylko on mówił o ustawionej armacie, a nie o czołgu - może był i czołg i armata ? ..... Również nie wiem o który Rynek chodzi - mój ojciec z dziadkiem byli właścicielami sklepu przy Bednarskim Rynku - stamtąd też można było strzelać, bo wieże widoczne są nad zabudowaniami, tak wynikało z jego opowieści ... . Mój ojciec już dawno nie żyje, więc nic więcej się już nie dowiem, oprócz tego co zapamiętałem ... .
Link do komentarza niedziela, 24 stycznia 2021 11:57 napisane przez Mieszkaniec
Fajny pomysł. Wielkie szczęście, że istnieje jeszcze możliwość porównania danych kadr. Szkoda, że poza stowarzyszeniem nikt nie dba o gnieźnieńską parowozownię. Z kilka lat nie będzie można już tego zabytkowego obiektu porównać.
Link do komentarza niedziela, 24 stycznia 2021 09:30 napisane przez patriota
rusek z niemcem w tamtych czasach prowadzili miedzy sobą wojnę a dokładnie chodziło im o podzielenie polski i zdobycie jak największego terenu bo Polska jest bogata w rożne złoża i im na tym zależało. A nasza historia jest do dziś zakłamana i komuś zależny na tym by tak pozostało
Link do komentarza sobota, 23 stycznia 2021 23:16 napisane przez Emilia
pocisk spadł na teren stadniny i zabił siostrę mojej Babci
Link do komentarza sobota, 23 stycznia 2021 18:40 napisane przez Marek
Bezcenne zdjęcia !