O niepodlegÅ‚oÅ›ci w kontekÅ›cie naszego regionu trzeba mówić majÄ…c na myÅ›li przeÅ‚om grudnia i stycznia 1918 i 1919 roku. To wtedy, kiedy iskra powstania zapaliÅ‚a Polaków do walk w Poznaniu, bardzo szybko rozprzestrzeniÅ‚a ogieÅ„ wolnoÅ›ci w caÅ‚ej Wielkopolsce.
Dowodem znaczenia kolei w dziaÅ‚aniach niepodlegÅ‚oÅ›ciowych niech bÄ™dzie już sam fakt, że pierwsze wieÅ›ci o wybuchu powstania 27 grudnia w Poznaniu dotarÅ‚y do Gniezna... w formie plotek powtarzanych przez maszynistów i pozostaÅ‚Ä… zaÅ‚ogÄ™ pociÄ…gów. To oni, sÅ‚yszÄ…c strzaÅ‚y padajÄ…ce w mieÅ›cie i widzÄ…c ludzi pospiesznie udajÄ…cych siÄ™ na dworzec, przywozili ze sobÄ… ich relacje do Gniezna i innych miast w caÅ‚ym regionie.
O istocie i znaczeniu kolei w walkach wyzwoleÅ„czych opowiadaÅ‚ w niedzielÄ™ Maciej Elantkowski z Muzeum PowstaÅ„ców Wielkopolskich im. gen. Józefa Dowbora MuÅ›nickiego w Lusowie, prywatnie gnieźnianin. Uczestnicy oprowadzania, które odbywaÅ‚o siÄ™ pod egidÄ… Organizacji Turystycznej "Szlak Piastowski", przeszli trasÄ… prowadzÄ…cÄ… po różnych zachowanych (niekiedy jeszcze) obiektach na terenie gnieźnieÅ„skiej stacji normalno i wÄ…skotorowej. ZwÅ‚aszcza pokazujÄ…c te, które pamiÄ™tajÄ… wydarzenia rozgrywajÄ…ce siÄ™ w mieÅ›cie pamiÄ™tnego 28 grudnia 1918, kiedy mieszkaÅ„cy zajÄ™li koszary, pocztÄ™ i wÅ‚aÅ›nie dworzec, a w kolejnych dniach sÅ‚użyÅ‚y w obsÅ‚udze transportów powstaÅ„czych w tej części Wielkopolski.
