„Byłem niedawno w mieście wielkopolskiem, które słynie z dwu rzeczy: z szacownej historycznej katedry (...) i ze słynnej fabryki wódek i likierów B. Kasprowicza (…). Gdy jest się w Gnieźnie, jakżeby można ominąć okazję przypatrzenia się bliżej tak renomowanej wytwórni owych nadzwyczajnych, smacznych likierów, owych bajecznych rosolisów, innych tak nieporównanie smakowitych wódek… Przecie się jest jakby u ich źródła – u królewskiego źródła…”- w taki sposób pisał o słynnym gnieźnianinie i jego fabryce doktor Ligęza w 1922 roku.
Bolesław Kasprowicz – przedsiębiorca, społecznik, patriota inspiruje do dziś. W 1888 roku założył w Gnieźnie fabrykę wódek, która była jednym z pierwszych polskich zakładów na ziemiach pruskich. Produkty, które eksportował nawet do USA i Japonii, zdobywały nagrody i wyróżnienia na licznych targach europejskich. Był niestrudzonym popularyzatorem polskiej tradycji i kultury, angażował się w organizację współpracy polskich kupców i zakładanie szkół.
W pamięci mieszkańców naszego miasta zapisał się jako filantrop i społecznik, który ufundował między innymi pierwszą w Gnieźnie szkołę dla dziewcząt. Wsparł przygotowania do Powstania Wielkopolskiego, w którym wziął udział jego syn. Za swoje zasługi odznaczony został wieloma orderami i medalami. Był wizjonerem,
który polskość widział w szerokiej perspektywie.
Wystawa „Wielki Obecny”, którą można oglądać na gnieźnieńskim Deptaku, przed Starym Ratuszem, przypomina gnieźnianom postać Bolesława Michała Kasprowicza i powstała z inicjatywy społeczności II Liceum Ogólnokształcącego im. Dąbrówki w Gnieźnie jako uwieńczenie obchodów 100-lecia istnienia szkoły przez niego ufundowanej. Natomiast termin otwarcia wystawy – grudzień 2020 roku – został wybrany przez Prezydenta Miasta Gniezna Tomasza Budasza, aby podkreślić wkład i zaangażowanie Rodziny Kasprowiczów w Powstanie Wielkopolskie.
Poszukiwania źródeł pisanych i fotograficznych do ekspozycji zaowocowały odnalezieniem interesujących materiałów. Wiele ciekawych eksponatów i dokumentów posiadają w swoich zbiorach Muzeum Początków Państwa Polskiego oraz gnieźnieński oddział Archiwum Państwowego w Poznaniu. Okazało się także, że zasługi Bolesława Kasprowicza nie ograniczały się do Gniezna i Wielkopolski, ale sięgały znacznie dalej. Ślady działalności Bolesława Kasprowicza odnaleźć można w wielu polskich miastach, m.in. w Lesznie, Krakowie i Warszawie. Jego postać fascynuje do dziś miłośników historii polskiego przemysłu, usług i handlu, a liczne dowody tej fascynacji odkryć można na blogu autorskim Łukasza Czajki. Pamiątkowe fotografie, skany artykułów i dyplomów, fotografie etykiet, produktów, butelek i gadżetów reklamowych odnaleźć można zarówno w zbiorach licznych kolekcjonerów prywatnych zafascynowanych działalnością Bolesława Kasprowicza m.in. Adama Łukawskiego, Aleksandra Karwowskiego i Przemysława Urbanowicza, jak i w wielu muzeach, archiwach i bibliotekach cyfrowych.
Historia pisana jest z reguły przez mężczyzn i o mężczyznach, dlatego często pomija kobiety i ich wsparcie i zaangażowanie. Wystawa poświęcona Bolesławowi Kasprowiczowi oddaje też hołd zasługom jego żony – Ewy z Bachmat Rudlickiej. Ta utalentowana gnieźnianka potrafiła w piękny sposób i ze wspaniałymi rezultatami łączyć pracę społeczną i charytatywną z obowiązkami matki i gospodyni. Działała w licznych stowarzyszeniach: Towarzystwie Czytelni Ludowych w Gnieźnie, Stowarzyszeniu Miłosierdzia Pań św. Wincentego a Paulo, Stowarzyszeniu pod wezwaniem św. Zyty oraz Towarzystwie Ziemianek, angażując się na rzecz potrzebujących. Żarliwy patriotyzm łączyła z wrażliwością społeczną i zmysłem organizacyjnym. Swoim talentem i przedsiębiorczością wspierała męża, pomagając mu w pracy zawodowej. Podczas częstych wyjazdów męża przejmowała kierowanie fabryką. W czasie Powstania Wielkopolskiego Ewa Kasprowicz wraz z ochotniczkami i działaczkami Polskiego Towarzystwa Czerwonego Krzyża zaopatrywała w żywność, leki i środki sanitarne oddziały powstańcze udające się w kierunku Szubina, Inowrocławia i Kcynii.
Zaangażowanie patriotyczne Bolesława Michała Kasprowicza znalazło swoje odzwierciedlenie w Powstaniu Wielkopolskim 1918/1919. Aktywnie uczestniczył on w życiu politycznym i społecznym jako przewodniczący Rady Robotniczej, przewodniczący Miejskiej Rady Ludowej, członek Naczelnej Rady Ludowej. Był członkiem delegacji radnych na powitanie Ignacego Paderewskiego w Poznaniu. Uczestniczył w poznańskim zebraniu Rady Robotniczo-Żołnierskiej 28. 12. 1918 r., a jeden ze swoich sklepów przy Chrobrego 3 oddał na podręczny skład broni. Jego syn Bolesław Piotr jako delegat Rady Robotniczej tworzył rady w terenie. 27 grudnia 1918 r. poinformował Miejską Radę Ludową, obradującą w Hotelu Centralnym, o rozpoczęciu powstania w Poznaniu. Aktywnie uczestniczył w zajęciu koszar piechoty i dragonów w Gnieźnie. Od 28 grudnia 1918 r. współpracował ściśle z Piotrem Walczakiem z POWZP. Uczestniczył w zajęciu Trzemeszna, Mogilna i Strzelna. W styczniu 1919 r. pełnił funkcję podoficera komendy miasta Gniezna.
Dzisiaj działalność i zaangażowanie społeczne Kasprowiczów są nieustanną inspiracją dla uczniów, absolwentów i nauczycieli „Dąbrówki”, szkoły, która kontynuuje tradycje gimnazjum żeńskiego ufundowanego przez Bolesława Kasprowicza. W szkole prężnie działają: wolontariat, Klub Międzynarodowy, zespoły muzyczne, koło filmowe i teatr „Bez Kurtyny”, od 22 lat ukazuje się gazeta LIKE. Liczne imprezy i uroczystości, takie jak Dzień Ziemniaka czy Studniówka Matematyczna jednoczą całą społeczność. Uczniowie, wzorem Kasprowicza, bezinteresownie włączają się w pomaganie innym: organizują pobór krwi, odwiedzają instytucje pożytku publicznego, wspierają gnieźnieńskie schroniska dla zwierząt, inicjują też akcje charytatywne. W „Dąbrówce” organizowane są wycieczki, zielone szkoły. Szkoła może się też poszczycić laureatami i finalistami wielu prestiżowych konkursów, zawodów sportowych i olimpiad. Najlepsi absolwenci w uznaniu zasług otrzymują medal Unus Optimus Dobrava.
Bolesław Kasprowicz jest obecny w przestrzeni Gniezna. W dawnych budynkach jego fabryki mieszczą się dziś sklepy usługowe, restauracja i hotel. Na gnieźnieńskim Rynku Królik Degustator upamiętnia słynne produkty fabryki, a tablice na murach gnieźnieńskich budynków przypominają o zasługach Kasprowicza dla mieszkańców naszego miasta. W podziemiach Hotelu Pietrak znajduje się Piwniczka Kasprowicza, w której można skosztować alkoholi destylowanych według dawnych receptur pana Bolesława. Na gnieźnieńskim cmentarzu św. Piotra i Pawła odwiedzić można grobowiec rodziny Kasprowiczów. Dlatego może warto pomyśleć o szczególnym upamiętnieniu Bolesława Michała Kasprowicza i jego imieniem nazwać jedną z gnieźnieńskich ulic?
Organizatorami wystawy są II Liceum Ogólnokształcące im. Dąbrówki oraz Miasto Gniezno. Partnerzy: Muzeum Początków Państwa Polskiego, Miejski Ośrodek Kultury, Archiwum Państwowe w Poznaniu Oddział w Gnieźnie i Muzeum Wódki.
