Mowa o Józefie Chociszewskim, o którym można mówić wieloma sÅ‚owami - patriota, pisarz, wydawca, dziaÅ‚acz spoÅ‚eczny, twórca, filantrop, pierwszy redaktor polskiej gazety "Lech. Gazeta GnieźnieÅ„ska" oraz - być może nawet nie na wyrost - mÄ™czennik polskiej racji stanu.
Wielokrotnie wiÄ™ziony przez wÅ‚adze pruskie za jego dziaÅ‚ania podejmowane na rzecz krzewienia ducha polskoÅ›ci w uciÅ›nionym narodzie, narzucone mu kary odbywaÅ‚ w wiÄ™zieniu przy ul. FranciszkaÅ„skiej. To wÅ‚aÅ›nie spod tego gmachu w minionÄ… sobotÄ™ wystartowaÅ‚a wycieczka z przewodniczkami - WiolÄ… DegórskÄ… oraz MagdalenÄ… KarpiÅ„skÄ…, które opowiedziaÅ‚y historiÄ™ tego wybitnego gnieźnianina.
Urodzony w 1837 roku w CheÅ‚Å›cie w póÅ‚nocno-zachodniej Wielkopolsce, ukoÅ„czyÅ‚ w 1858 roku gimnazjum trzemeszeÅ„skie. SwojÄ… patriotycznÄ… "kampaniÄ™ sÅ‚owa" rozpoczÄ…Å‚ jednak na ÅšlÄ…sku CieszyÅ„skim pod zaborem austriackim, gdzie jednak po raz pierwszy doÅ›wiadczyÅ‚ oporu wÅ‚adz cesarskich i zostaÅ‚ zmuszony do opuszczenia tego regionu. UdaÅ‚ siÄ™ na Pomorze, gdzie osiadÅ‚ w CheÅ‚mnie, publikujÄ…c liczne artykuÅ‚y o charakterze historycznym, przypominajÄ…cym o wyjÄ…tkowych dziejach Polski. Tu, za swój artykuÅ‚ o Janie KiliÅ„skim, trafia na dwa lata do wiÄ™zienia. Jego dalsza Å›cieżka twórcza wypeÅ‚niona jest podobnymi dziaÅ‚aniami, za które przychodzi mu pÅ‚acić wÅ‚asnym majÄ…tkiem i zdrowiem, ale cel jest zawsze ten sam - krzewienie ducha polskoÅ›ci. W 1895 roku trafia do Gniezna, z którym wiąże siÄ™ do koÅ„ca swego życia.
StÄ…d też, grupa zainteresowanych poznaniem jego życiorysu, rozpoczęła swojÄ… podróż po Grodzie Lecha i miejscach nieodÅ‚Ä…cznie zwiÄ…zanych z Józefem Chociszewskim. Poza wiÄ™zieniem byÅ‚a okazja porozmawiać o jego dzieÅ‚ach, wydanych przez ksiÄ™garniÄ™ J.B. Langego, która mieÅ›ciÅ‚a siÄ™ przy Rynku. Po drodze pokazano kamienicÄ™ w której mieszkaÅ‚ w ostatnich latach życia (u zbiegu ul. Chociszewskiego i 3 Maja), w miÄ™dzyczasie wspominajÄ…c dzieje wspomnianego dziennika Lech, dochodzÄ…c spacerem na cmentarz Å›w. Krzyża, gdzie znajduje siÄ™ grób gnieźnianina. Tu spoczÄ…Å‚ on w kilka miesiÄ™cy po wybuchu I wojny Å›wiatowej, nie bÄ™dÄ…c pewnie jeszcze Å›wiadomym iż ten zryw militarny przyczyni siÄ™ do odrodzenia Rzeczypospolitej. Data jego Å›mierci jest bardzo wymowna - 11 listopada 1918 roku, która wkrótce staÅ‚a siÄ™ symbolicznÄ…, oznaczajÄ…cÄ… odzyskanie niepodlegÅ‚oÅ›ci. Razem z nim spoczywa jego żona Alodja, która wiernie i wbrew przeciwnoÅ›ciom stawianym mu przez los, kroczyÅ‚a razem z nim przez 47 lat aż do koÅ„ca jego dni (zmarÅ‚a wkrótce po nim). W tym roku minie 106. rocznica Å›mierci Józefa Chociszewskiego, a aktualnie po wielu latach degradacji jego grób jest odnawiany.
