UroczystoÅ›ci rozpoczęły siÄ™ od Mszy Å›wiÄ™tej, sprawowanej w koÅ›ciele pw. Å›w. Trójcy. W trakcie modlitwy wspomniano tych, którzy od 1944 roku stawiali opór systematycznemu wprowadzaniu ustroju komunistycznego w Polsce. Podczas nabożeÅ„stwa wspomniano również tych, którzy na terenie Ziemi GnieźnieÅ„skiej dziaÅ‚ali w dwóch organizacjach podziemnych - Wielkopolskiej Samodzielnej Grupie Ochotniczej "Warta" oraz oddziale "Zielonego TrójkÄ…ta".
Å»oÅ‚nierze niezÅ‚omni, zwiÄ…zani z Gnieznem i ziemiÄ… gnieźnieÅ„skÄ…, byli zaangażowani w dwa różne oddziaÅ‚y. WZGO "Warta" bazowaÅ‚ na grupie przyjacióÅ‚, przedwojennych wojskowych, oficerów i podoficerów zwiÄ…zanych gÅ‚ównie z 69. puÅ‚kiem piechoty, stacjonujÄ…cym przy ul. Sobieskiego. Część z nich, jako dzieci, albo braÅ‚a udziaÅ‚, albo w ich szkoÅ‚ach miaÅ‚ miejsce strajk szkolny w obronie mowy polskiej. Gdy mieli lat 18-20, brali udziaÅ‚ w powstaniu wielkopolskim. Pozostali później w wojsku, brali udziaÅ‚ w obronie wrzeÅ›niowej, różnie ukÅ‚adaÅ‚y siÄ™ ich losy podczas wojny. Część byÅ‚a w obozach jenieckich, część wywieziona byÅ‚a do Generalnej Guberni, gdzie dziaÅ‚ali w Armii Krajowej i po powrocie do Gniezna, zaczÄ™li pracować w referacie wojskowym UrzÄ™du Miejskiego, albo w milicji pierwszego rzutu, gdzie byli ochotnicy, albo nawet na rozkaz podziemia - w UrzÄ™dzie BezpieczeÅ„stwa. Byli wobec siebie szczerzy, na co mamy zapisy jednego z nich, sporzÄ…dzone po latach, że w referacie wojskowym pomiÄ™dzy kolegami mówili sobie szczerze - to nie jest taka Polska, o jakÄ… walczyliÅ›my - mówiÅ‚ ks. MichaÅ‚ SoÅ‚omieniuk w trakcie kazania, który prywatnie zajmuje siÄ™ także badaniem życiorysu żoÅ‚nierzy wyklÄ™tych z naszego regionu. W homilii wskazaÅ‚ także na gÅ‚Ä™bokÄ… religijność, jakÄ… przejawiali wyklÄ™ci z Gniezna, dla których uczestnictwo w modlitwie byÅ‚o czymÅ› tak oczywistym, bez czego trudno byÅ‚o im siÄ™ obyć, szczególnie w trakcie pobytu w wiÄ™zieniu.
Po wspólnej modlitwie, uczestnicy udali siÄ™ pod tablicÄ™ upamiÄ™tniajÄ…cÄ… uczestników podziemia antykomunistycznego, znajdujÄ…cÄ… siÄ™ na murze przy koÅ›ciele farnym. - Przez póÅ‚ wieku komuniÅ›ci starali siÄ™ zatrzeć wszelkie Å›lady ich dziaÅ‚alnoÅ›ci. JesteÅ›my jednak wdziÄ™czni tym, którzy swoimi staraniami o pamięć ich heroizmu potrafili zaszczepić szczególnie w mÅ‚odym pokoleniu ducha patriotyzmu. SÅ‚owa podziÄ™kowania kierujemy także do tych osób, które mimo wielu przeciwnoÅ›ci nie ustajÄ… w odnajdywaniu mogiÅ‚ polskich bohaterów, jak również dla tych, którzy z wielkim trudem z uwagi na upÅ‚yw czasu starajÄ… siÄ™ odszukać rodziny tych dzielnych gnieźnian, którzy czÄ™sto mimo beznadziejnoÅ›ci walki nie zaprzestawali swych dziaÅ‚aÅ„ po to, byÅ›my dzisiaj byli wolnymi - mówiÅ‚a Maria Wichniewicz, przewodniczÄ…ca Klubu Gazety Polskiej. Po tym uczestnicy uroczystoÅ›ci zÅ‚ożyli kwiaty i znicze pod tablicÄ…, a na koniec odÅ›piewano RotÄ™.