„Å»ywizna" (po kurpiowsku „natura”) to duet gitarzysty Raphaela RogiÅ„skiego i Genowefy Lenarcik, Å›piewaczki oraz córki wielkiego przedstawiciela folkloru Kurpiów, StanisÅ‚awa Brzozowego. Twórcy "Å»ywizny" korzystajÄ… z tradycji Å›piewów leÅ›nych, przywoÅ‚ujÄ…c we wspólnych utworach dzikość i tajemnicÄ™ Puszczy Zielonej. Charakter utworów tworzÄ… wyjÄ…tkowa liryka tradycyjnych tekstów kurpiowskich oraz czerpiÄ…ca z wielu kultur, wspóÅ‚czesna gitara Raphaela RogiÅ„skiego. LeÅ›ny Å›piew spotyka siÄ™ w tej muzyce z przesterowanym brzmieniem gitary elektrycznej, nasuwajÄ…c skojarzenia z bluesami z Delty Mississippi. DźwiÄ™ki gitary czasem naÅ›ladujÄ… pieśń, a czasem wdajÄ… siÄ™ z niÄ… w dyskusjÄ™ o przyrodzie, o mieszkaÅ„cach puszczy i ich emocjach.
Skład zespołu:
Genowefa Lenarcik (ur. 1939 r.). Pochodzi ze wsi Krobia na Kurpiach, gdzie jako dziewczynka uczyÅ‚a siÄ™ Å›piewu od swego ojca - StanisÅ‚awa Brzozowego. NastÄ™pnie wyszÅ‚a za mąż i zamieszkaÅ‚a w SÅ‚otwinach obok Kazimierza Dolnego, gdzie żyje do dziÅ›. Jej kariera sceniczna rozpoczęła siÄ™ niespodziewanie, w roku 2015, kiedy wystÄ…piÅ‚a po raz pierwszy na dużej scenie, w ramach Festiwalu Wszystkie Mazurki Åšwiata. Do tej pory Å›piewaÅ‚a jedynie w domu oraz na nielicznych festynach w rodzinnej wsi. Pewnego razu, sÅ‚uchajÄ…c radia trafiÅ‚a na rozmowÄ™ z badaczami folkloru kurpiowskiego, zachwycajÄ…cymi siÄ™ nagraniami ze zbiorów PAN, na których uwieczniono Å›piew StanisÅ‚awa Brzozowego. Pani Genowefa, zaskoczona, skontaktowaÅ‚a siÄ™ z etnomuzykologami - efektem tego spotkania byÅ‚ wystÄ™p na festiwalu. DziÄ™ki artystycznej izolacji, w której Å›piewaczka pozostawaÅ‚a przez kilkadziesiÄ…t lat, jej Å›piew nie zostaÅ‚ poddany żadnym wpÅ‚ywom, a pieÅ›ni, które wykonuje zachowaÅ‚y swój archaiczny, oryginalny charakter. Genowefa Lenarcik, oprócz niepowtarzalnego repertuaru kurpiowskich pieÅ›ni, odziedziczyÅ‚a także po ojcu wybitny, donoÅ›ny gÅ‚os.
Raphael RogiÅ„ski (ur. 1977 r.). Gitarzysta, kompozytor i wykonawca, improwizator, animator kultury i badacz folkloru muzycznego. WyksztaÅ‚cony jazzowo i klasycznie, swojÄ… edukacjÄ™ poszerzyÅ‚ również o muzykologiÄ™ i etnomuzykologiÄ™. Mariaż tych dwóch dróg jest wyznacznikiem stylu jego twórczoÅ›ci zarówno pod wzglÄ™dem kompozytorskim, jak i wykonawczym. GÅ‚Ä™boko zwiÄ…zany z kulturÄ… żydowskÄ…, prowadzi badania nad jej zapomnianymi tradycjami, przekÅ‚adajÄ…c ich znaczenia na jÄ™zyk wspóÅ‚czesnoÅ›ci. Wynikiem tych poszukiwaÅ„ sÄ… dwa zespoÅ‚y, którym RogiÅ„ski przewodzi: Shofar (z MikoÅ‚ajem TrzaskÄ… i Maciem Morettim) i Cukunft. ByÅ‚ także dyrektorem artystycznym festiwali przedstawiajÄ…cych nowÄ… kulturÄ™ żydowskÄ… (Tikkun, Varshe, Mizrach) oraz konsultantem wielu projektów z niÄ… zwiÄ…zanych. Gra również muzykÄ™ tureckÄ…, beduiÅ„skÄ…, afrykaÅ„skÄ…, lapoÅ„skÄ…, perskÄ… i ormiaÅ„skÄ… wspóÅ‚pracujÄ…c z muzykami z tych miejsc. Prymitywna muzyka Ameryki, blues i rock lat 60-tych to kolejny znaczÄ…cy obszar inspiracji RogiÅ„skiego. DogÅ‚Ä™bne analizowanie technik gitarowych, dorobku klasycznych gitarzystów bluesowych i znajomość instrumentarium lat 50-tych i 60-tych staÅ‚y siÄ™ podstawÄ… jego brzmienia. Zainteresowanie folklorem kurpiowskim doprowadziÅ‚o go do Genowefy Lenarcik, wybitnej Å›piewaczki tego regionu, córki legendarnego wykonawcy kurpiowskiego, StanisÅ‚awa Brzozowego.
Wydarzenie odbywa siÄ™ w ramach projektu LATOÅš NA WENEI. Dofinansowano ze Å›rodków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach programu Narodowego Centrum Kultury "Kultura - Interwencje 2021"