Zakończono badania na rzecz ochrony dziedzictwa w rejonie Jeziora Lednickiego

czwartek, 31 grudnia 2020 11:10

Zakończono badania na rzecz ochrony dziedzictwa w rejonie Jeziora Lednickiego

wielkość czcionki Zmniejsz czcionkę Powiększ czcionkę
2 komentarzy

zdjęcie nadesłane / fot. Andrzej Kowalczyk

Jaki wpływ na zachowanie krajobrazu kulturowego, którego integralną część stanowi dziedzictwo przeszłości mają współczesne działania ludzkie? Odpowiedzi na to pytanie poszukiwali naukowcy z Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy we współpracy z badaczami reprezentującymi m.in. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytet w Bambergu, Uniwersytet Wrocławski.

Z końcem 2020 roku Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy zakończyło realizację projektu „Antropopresja a dziedzictwo archeologiczne. Przykład Lednickiego Parku Krajobrazowego” dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Przez dwa lata interdyscyplinarny zespół badawczy ewidencjonował i aktualizował informacje o dziedzictwie archeologicznym północnej i zachodniej części Lednickiego Parku Krajobrazowego oraz oceniał wpływ człowieka na stan zachowania stanowisk archeologicznych.

W trakcie realizacji projektu pozyskano materiały archiwalne dające wgląd w zmiany krajobrazu kulturowego na przestrzeni dwóch wieków (m.in. plany katastralne z XIX w., historyczne mapy, zdjęcia lotnicze). Zastosowano także ponad 10 metod badań nieinwazyjnych (m.in. lotnicze skanowanie laserowe, zdjęcia lotnicze, badania geofizyczne i powierzchniowe, monitoring satelitarny) umożliwiających ocenę stanu zachowania zabytków archeologicznych i główne kierunki zagrożeń. Wyniki badań zostały zintegrowane w specjalnie przygotowanej na potrzeby projektu bazie danych.

Podjęte działania pozwoliły oszacować wpływ procesów antropopresji na dziedzictwo archeologiczne, a także ocenić skuteczność przyjętych form ochrony zabytków archeologicznych. Najskuteczniejsze działania zastosowano głównie w odniesieniu do zespołów zabytków o uznanej wartości historycznej. Składają się na nie m.in. wpis stanowisk archeologicznych do rejestru zabytków, utworzenie Lednickiego Parku Krajobrazowego, aktualizacje planów zagospodarowania przestrzennego z uwzględnieniem zabytków i przekazanie pewnych terenów pod opiekę Muzeów. Pozwoliło to uchronić te miejsca przed negatywnymi skutkami antropopresji powodującymi istotne przeobrażenia krajobrazu. Jednocześnie takie formy ochrony prawnej są często uciążliwe dla mieszkańców okolicy Ostrowa Lednickiego utrudniając swobodny rozwój gospodarczy zgodnie z ich oczekiwaniami. Dotyczy to ograniczeń w użytkowaniu rolniczym wybranych terenów, wyłączenia spod zabudowy obszarów objętych ochroną, czy innych obostrzeń mających na celu zachowanie walorów krajobrazu kulturowego Lednickiego Parku Krajobrazowego.

Negatywne skutki antropopresji na badanym obszarze dotykają głównie stanowisk archeologicznych, które nie są czytelne w krajobrazie. Miejsca takie znikają z przestrzeni m.in. w wyniku przekształcenia terenów pod zabudowę. Jest to szczególnie widoczne po zachodniej stronie jeziora Lednica, gdzie w ostatnich 30 latach powstały nowe osiedla z całą infrastrukturą. Kolejnym czynnikiem przyspieszającym zanikanie takich miejsc jest intensyfikacja i modernizacja rolnictwa przejawiająca się zastosowaniem nowoczesnego sprzętu rolniczego umożliwiającym głęboką orkę, środków chemicznych i różnych form rolnictwa przemysłowego.

Dlatego niezbędne jest przygotowanie odpowiedniej strategii zarządzania dziedzictwem archeologicznym uwzględniające potrzebę zrównoważonego rozwoju oraz interesy różnych grup społecznych.

Dział: Kultura

Tematy:

Galeria

View the embedded image gallery online at:
http://archiwum.gniezno24.com/kultura/item/22360-zakonczono-badania-na-rzecz-ochrony-dziedzictwa-w-rejonie-jeziora-lednickiego?tmpl=component&print=1#sigProGalleria9e9e97e4b2

2 komentarzy

Link do komentarza sobota, 02 stycznia 2021 16:22 napisane przez rw
stary - nie wiem, czy to co piszesz, nie jest obecnie dobrze widoczne na mapach satelitarnych tej okolicy - obecne mapy google są z 2021 roku i na polach w tym rejonie widać dość regularne, owalne kształty w okolicy pogranicza Braciszewa i Strychowa. Może to ta okolica? Link poniżej.

//www.google.com/maps/place/Gniezno/@52.5481646">https://www.google.com/maps/place/Gniezno/@52.5481646,17.5030456,759m/data=!3m1!1e3!4m5!3m4!1s0x4704911512d87b73:0xf68138bc94628172!8m2!3d52.5349253!4d17.5826575

Inna sprawa, że nazewnictwo ludowe też nie do końca mogło podlegać prawdzie historycznej. Określenie "szwedzkie szańce" jest chyba w wielu osadach i wsiach, nawet tych, gdzie Szwedzi nie mieli by powodu, by takowych stawiać. Nawet w Gnieźnie było takie określenie, dziś już zupełnie zapomniane.
Link do komentarza czwartek, 31 grudnia 2020 16:00 napisane przez stary
Ustna tradycja wśród mieszkańców okolic jeziora Lednickiego o istniejącym na nim moście przetrwała tysiąc lat. Zanim odkryto resztki mostu, z niedowierzaniem słuchałem o nim opowiadań mojej matki. Mam skończone 80 lat.
Archeologom proponuję zainteresowanie się miejscem zwanym "błotem Grodzisko". Rok 1524: "Była rewizya i odnowienie granic pomiędzy Oborą (wsią zakonnic) i Braciszewem. [...]Granice były: od węgielnego kopca przy błocie Grodzisko zwanem, pomiędzy majętnością Stryjkowskich, Strychowem i konwencką wsią Oborą, tudzież wsią kapitulną Braciszewem . Ztąd 7 kopców, zrobiono od ściennego aż do środkowego i drugiego węgielnego kopca, który był na łące pod borem Zbreźną, i który dzieli Strychowo, Oborę i Nową wieś [obecnie nie istnieje, widoczna na wycinku mapy Karte des Gnesener Kreises, Berlin 1839] " (Żywot Bł. Jolanty, Kronika Klasztoru Zakonnic Ś. Klary w Gnieźnie. Ozdobiona czterema obrazkami. Ułożył i zebrał Dr. N., Leszno i Gniezno. 1843., s 84 - 85). Miejsce znajduje się na obecnym styku granic Braciszewa, Strychowa i Obory, co potwierdzają późniejsze mapy, z uwzględnieniem "Braciszewo, pow. Gniezno - Mapa separacyjna, granice nieruchomości, pola, wody, drogi, jeziora, granice z: Chorz [Obora?], Żyrniki, Skiryszewo, Wożniki, Zegnowo, Strychowo" z 1825 Mapy uwłaszczeniowo-regulacyjne 6/2255/0/1.1/237, Archiwum Państwowe w Bydgoszczy.
Jestem w posiadaniu elektronicznej kopii tej mapy, na której zaznaczone są wyże opisane kopce graniczne i "błoto", które widoczne jest na współczesnych mapach jako łąki(?). Uważam, że istniały realne przyczyny, by 500 lat temu nazywać to miejsce "Grodziskiem"