23 stycznia 2020 roku minęła 75. rocznica pożaru gnieźnieÅ„skiej katedry, wywoÅ‚anego przez ostrzaÅ‚ z radzieckich czoÅ‚gów. Julian Åšmielecki wykonaÅ‚ unikatowe fotografie z ukrycia z okna swojego mieszkania. PrzedstawiajÄ… one czoÅ‚g, który stoi na Rynku w Gnieźnie z lufÄ… wycelowanÄ… w bazylikÄ™ i smugÄ… dymu po wystrzale w kierunku katedry. Widać też na nich pÅ‚onÄ…ce później wieże bazyliki. Pożar rozprzestrzeniÅ‚ siÄ™ i dokonaÅ‚ obszernych zniszczeÅ„. W ogniu stanęła najpierw wieża póÅ‚nocna, a potem poÅ‚udniowa, nastÄ™pnie dach nawy gÅ‚ównej. Po latach syn autora fotografii, Wojciech Åšmielecki, podczas naprawy starej szafki odnalazÅ‚ filmy z negatywami swojego ojca. Fotografie te zostaÅ‚y wywoÅ‚ane po ponad sześćdziesiÄ™ciu latach i sÄ… niezbitym dowodem na to, kto odpowiada za pożar bezcennej Å›wiÄ…tyni.
Autorem zdjęć sprzed 75 lat jest Julian Åšmielecki (1916-1997), gnieźnieÅ„ski dokumentalista, bibliotekarz, naoczny Å›wiadek zniszczenia gnieźnieÅ„skiej katedry w roku 1945. ZamieszkiwaÅ‚ jednÄ… z kamienic przy Rynku w Gnieźnie i stamtÄ…d w dniu zdarzenia, 23 stycznia 1945 roku, potajemnie, w obawie przed zauważeniem, sfotografowaÅ‚ ostrzaÅ‚ bazyliki prymasowskiej na Wzgórzu Lecha przez radzieckie czoÅ‚gi. DziÄ™ki jego zdjÄ™ciom udaÅ‚o siÄ™ odfaÅ‚szować to wydarzenie.