Na terenie Gniezna obecnie funkcjonujÄ… cztery cmentarze, które od wielu lat sÄ… podzielone pomiÄ™dzy kilka parafii. Przynajmniej dwa z nich, tj. cmentarz Å›w. Krzyża i Å›w. Piotra, majÄ… dÅ‚ugÄ… historiÄ™, a szczególnie ostatni z nich. Nekropolia przy ul. KÅ‚eckoskiej istnieje od kilkuset lat, a jednak do naszych czasów zachowaÅ‚y siÄ™ tylko nieliczne groby z XIX wieku. Kamienne lub lastrikowe nagrobki sÄ… bowiem domenÄ… ostatniego stulecia, a wczeÅ›niej dominowaÅ‚y przede wszystkim groby ziemne. Również regulacje prawne dawniej nie byÅ‚y konkretne i przez lata funkcjonowaÅ‚a zasada, że jeżeli ktoÅ› nie opiekowaÅ‚ siÄ™ danym miejscem pochówku, to można byÅ‚o je ponownie wykorzystać. Cmentarz jednak i tak siÄ™ zapeÅ‚niaÅ‚, a niemym dowodem dawno temu podjÄ™tych decyzji jest ceglany obelisk z 1832 roku, ustawiony niedaleko koÅ›cioÅ‚a. UpamiÄ™tnia on ekshumacjÄ™ spoczywajÄ…cych na nekropolii szczÄ…tków i pochowanie ich w jednym miejscu. Cmentarz zniwelowano i rozpoczÄ™to chować od nowa, a lata później zostaÅ‚ powiÄ™kszony w kierunku póÅ‚nocnym.
Tyle historia, ale pokazuje ona praktykÄ™ dawnych czasów. Obecnie jednak caÅ‚y system funkcjonowania cmentarzy okreÅ›la prawo (przestarzaÅ‚e, siÄ™gajÄ…ce metrykÄ… koÅ„ca lat 50. XX wieku), choć kwestia cennika usÅ‚ug w każdym mieÅ›cie jest zróżnicowana i jest różnie regulowana, zależnie czy jest to komunalny czy parafialny.
Od kilku lat cmentarz Å›w. Piotra, Å›w. Krzyża i Å›w. WawrzyÅ„ca (od strony ul. 17 Dywizji Piechoty) w Gnieźnie podlegajÄ… jednemu zarzÄ…dcy. WczeÅ›niej na polu dokonywania pochówku panowaÅ‚a pewna dowolność i cennik nie byÅ‚ jasno sprecyzowany, a także nie byÅ‚ nigdzie dostÄ™pny. Po zmianach dowodem tego byÅ‚y akcje naklejania informacji na grobach o nieustalonym statusie prawnym. Wiele z nich, jak siÄ™ okazaÅ‚o, nie byÅ‚o opÅ‚aconych od lat. Czasem nie udaÅ‚o siÄ™ odnaleźć dowodu wpÅ‚aty, a niekiedy sprawy zostaÅ‚y wyjaÅ›nione. Mimo to od tego czasu jednak caÅ‚y system jest pod kontrolÄ…, choć ceny usÅ‚ug cmentarnych zawsze budziÅ‚y i bÄ™dÄ… budzić wiele emocji. W koÅ„cu najczęściej korzysta siÄ™ z tych usÅ‚ug w najtrudniejszych momentach życia - zgonu kogoÅ› bliskiego.
Na wspomnianych trzech cmentarzach w Gnieźnie cennik jest z góry ustalony i mimo pogÅ‚osek o „podwyżce”, nie zmieniÅ‚ siÄ™ on w tym roku zasadniczo od ubiegÅ‚orocznych stawek (co można zweryfikować na stronie). Za samo pojedyncze miejsce do pochówku koszt na 20 lat (ustawowy termin istnienia grobu) wynosi 600 zÅ‚otych. JeÅ›li w to samo miejsce ma być dochowana kolejna osoba, to kolejna opÅ‚ata wynosi tylko 300 zÅ‚otych i obowiÄ…zuje kolejne 20 lat od momentu "dochówku".
To jednak poczÄ…tek dodatkowych opÅ‚at, bowiem kolejnÄ… jest nadzór nad wykopaniem (zabezpieczeniem innych nagrobków poÅ‚ożonych w pobliżu) w wysokoÅ›ci 400 zÅ‚otych oraz samo wykopanie - pojedynczy 400 zÅ‚, a gÅ‚Ä™binowy 600 zÅ‚. W Koninie wynosi to 700 zÅ‚ plus podatek. W przypadku Gniezna nie ma wyszczególnienia, jaka to jest pora roku, ale sÄ… takie cmentarze w kraju (np. PiÅ‚a), gdzie zarzÄ…dcy pobierajÄ… wiÄ™ksze stawki za prace wykonywane pracy zimÄ…, gdy ziemia jest skuta lodem. Nawet sÄ… i takie, gdzie osobno wyliczone sÄ… prace wykonywane w... soboty.
KolejnÄ… kwotÄ… jest opÅ‚ata administracyjna na ww. cmentarzach wynoszÄ…ca 400 zÅ‚ i obowiÄ…zujÄ…ca przez 20 lat - jest ona przeznaczona na wodÄ™ i wywóz odpadów. Do tego wszystkiego trzeba też zaliczyć kolejne koszty za wjazdy pojazdów, ustawienie nagrobka, kaplicÄ™ itp. Cena wiÄ™c roÅ›nie w miarÄ™ usÅ‚ugi i dochodzi do przynajmniej 1500 zÅ‚otych.
Jak to wyglÄ…da na przykÅ‚adzie innych miast o podobnej wielkoÅ›ci, jak Gniezno? Wszystko zależy od okreÅ›lenia usÅ‚ugi - wiele z nich jest bardzo zróżnicowanych i czasem poukrywanych w różnych innych, dodatkowych kosztach. Może to być wspomniany nadzór (okreÅ›lany opÅ‚atÄ… administracyjnÄ…) lub też w rozbiórce nagrobka czy możliwoÅ›ci zagospodarowania terenu wokóÅ‚ grobu np. brukiem.
Miejsce pojedyncze (na 20 lat):
Gniezno - 600 zł
Konin - 600 zł plus podatek
Piła - 506,40 zł
Ostrów Wielkopolski - 700 zÅ‚
Leszno - 590 zł
Prolongata za grób pojedynczy (ziemny) na kolejne 20 lat:
Gniezno – 600 zÅ‚
Konin - 600 zł plus podatek
Piła - 337,60 zł (poza centralną częścią cmentarza) lub 506,40 zł w centralnej części cmentarza
Ostrów Wielkopolski - 700 zÅ‚
Leszno - 590 zł
Miejsce pod urnÄ™:
Gniezno - 1000 zł
Konin - 350 zł (dwa miejsca)
Piła - brak informacji
Ostrów Wielkopolski - 1700 zÅ‚ (murowany pod jednÄ… urnÄ™)
Leszno - 750 zł
Nie da siÄ™ ukryć, że najwiÄ™kszy koszt utrzymania cmentarzy, stanowiÄ… odpady. Wystarczy policzyć ile wieÅ„ców i zniczy pojawia siÄ™ przy każdym pogrzebie, a już szczególnie w okresie po Wszystkich ÅšwiÄ™tych, kiedy kontener ze Å›mieciami wyjeżdża spod cmentarza nawet co kilka godzin. - ZmartwiÄ™ tych, którym siÄ™ wydaje, że Å›mieci cmentarne kosztujÄ… tyle samo, co odpady komunalne wywożone z domu, bo sÄ… one droższe - przyznaje PrzemysÅ‚aw Piechocki, zarzÄ…dca gnieźnieÅ„skich cmentarzy i dodaje, że Å›redni koszt miesiÄ™czny wywozu Å›mieci wynosi ok. 25 tys. zÅ‚otych. Przy czym sÄ… miesiÄ…ce, kiedy jest ich maÅ‚o, a sÄ… i takie - zwÅ‚aszcza listopad i grudzieÅ„, kiedy jest ich mnóstwo. Do tego dochodzi prowadzona na ww. cmentarzach selekcja odpadów na bio i pozostaÅ‚e. Nie jest obowiÄ…zkowa, ale pozwala na dodatkowe zmniejszenie kosztów.
W przestrzeni publicznej zarzuca siÄ™ także, że stosowane sÄ… „dziaÅ‚ania monopolistyczne” zarzÄ…dcy: - Te opÅ‚aty również ponosimy tj. za udostÄ™pnienie terenu cmentarza celem wykonania usÅ‚ugi grabarskiej. Nie ma opcji, że tylko firmy zewnÄ™trzne sÄ… zobowiÄ…zane uiÅ›cić takÄ… opÅ‚atÄ™ - twierdzi i jak dalej mówi ceny na każdym cmentarzu w kraju sÄ… bardzo zróżnicowane z wielu wzglÄ™dów: - Na cmentarzu komunalnym w Pile wykopanie grobu kosztuje w sumie ponad 2 tys. zÅ‚otych i wiąże siÄ™ to z tym samym co u nas - jest to stary cmentarz, ganki miÄ™dzy grobami nie sÄ… zachowane w takich odstÄ™pach jak być powinny czyli sÄ… węższe niż 50 cm i zawsze jest duże ryzyko, że jest sÄ…siednie nagrobki zostanÄ… w jakiÅ› sposób uszkodzone, naruszone, zapadnÄ… siÄ™ itp. Wtedy odpowiedzialność bierze ten, co wykonywaÅ‚ prace. ZresztÄ… zdarza siÄ™, że czasem przy kopaniu trzeba też rozebrać dwa sÄ…siednie nagrobki, a wtedy suma robi siÄ™ ogromna. Poza tym po każdym kopaniu grobu trzeba też uporzÄ…dkować i umyć sÄ…siednie nagrobki - przyznaje zarzÄ…dca.
Jak dodaje PrzemysÅ‚aw Piechocki: - Trzeba wiedzieć, że utrzymanie cmentarza to nie sÄ… tylko kwestie faktur, które do nas przychodzÄ… za prÄ…d, wodÄ™, Å›mieci, ale także utrzymanie pracowników. SÄ… też inwestycje, jak utwardzanie alejek, ciÄ™cia drzew, remonty w kaplicach, sprzÄ…tanie kaplic itp. DziÅ› nic siÄ™ nie dzieje za darmo i bez przyczyny. Koszty utrzymania cmentarza przenosi siÄ™ na tych, którzy sÄ… jego bezpoÅ›rednimi użytkownikami, czyli dysponentami grobów.