Oba projekty zostaÅ‚y dofinansowane ze Å›rodków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Dziedzictwo kulturowe, priorytet 5 – Ochrona zabytków archeologicznych.
Kompleksowe badania prowadzone na Ostrowie Lednickim potwierdziÅ‚y wyjÄ…tkowy charakter tego miejsca - jako jednej z siedzib pierwszych historycznych wÅ‚adców Polski. Oprócz bogactwa reliktów architektury kamiennej i drewnianej odkryto także tysiÄ…ce przedmiotów Å‚Ä…czonych z ówczesnymi elitami (m.in. zÅ‚ote, srebrne i oÅ‚owiane ozdoby), kultem chrzeÅ›cijaÅ„skim (ze staurotekÄ… na czele), przybocznÄ… gwardiÄ… wÅ‚adcy (najwiÄ™kszy zbiór militariów w tej części Europy) i handlowcami (odważniki i wagi). ZnaczÄ…cym elementem tego zbioru sÄ… znaleziska monet odkrytych zarówno w skarbach (6 skarbów), i jak pojedynczo (46 sztuk), których zabezpieczenie i szczegóÅ‚owe opracowanie jest zadaniem pierwszego z wymienionych wyżej projektów. NiewÄ…tpliwie do najcenniejszych, pod wzglÄ™dem historycznym i ekspozycyjnym, należą skarby, które z w wiÄ™kszoÅ›ci odkrytow poÅ‚udniowej i poÅ‚udniowo-zachodniej części grodu. Odnotowano m in. monety: arabskie z dynastii Samanidów i Buwayhidów, duÅ„skie z Hedeby, niemieckie różnych wÅ‚adcówi mennic, czeskie, angielskie i polskie (w tym unikatowe okazy kwartników Å›lÄ…skich). Do znalezisk wyjÄ…tkowych w skali kraju, zaliczyć również należy bizantyjskiego folisa wybitego w czasach panowania Bazylego II i Konstantyna VIII (976 – 1025). W skÅ‚ad projektu, zostaÅ‚ także wÅ‚Ä…czony kolejny cenny dla historii kasztelani lednickiej – skarb groszy praskich, odkryty w pobliskim Imielnie. Realizacja opisywanego projektu, niewÄ…tpliwie wniesie duży wkÅ‚ad w zakresie dokumentacji historii gospodarczej Polski w okresie jej powstania i krzepniÄ™cia.
"Ostrów Lednicki należy do miejsc, które w historii Polski odegraÅ‚y niezwykle istotnÄ… rolÄ™. Razem z Gnieznem, Poznaniem i Gieczem należaÅ‚ do najważniejszych oÅ›rodków paÅ„stwa pierwszych Piastów. To tutaj ksztaÅ‚towaÅ‚a siÄ™ Polska. NiezwykÅ‚ość Ostrowa Lednickiego podkreÅ›la fakt, że w miejscu tym nie powstaÅ‚o w późniejszych czasach miasto, które zniszczyÅ‚oby najwczeÅ›niejsze Å›lady osadnictwa. DziÄ™ki temu mamy pewność, że wiÄ™kszość odkrywanych pozostaÅ‚oÅ›ci bezpoÅ›rednio wiąże siÄ™ z okresem Å›redniowiecza. Dotychczasowe badania koncentrowaÅ‚y siÄ™ na poznaniu wnÄ™trza grodu, budowli kamiennych i umocnieÅ„ waÅ‚owych. W dużo mniejszym stopniu poznaliÅ›my osadÄ™ przygrodowÄ… na wyspie, której zaledwie ok. 5% zostaÅ‚o poddane badaniom wykopaliskowym. Podobnie jest z jeziorem Lednica, w którego toni od lat archeolodzy z Uniwersytetu MikoÅ‚aja Kopernika w Toruniu prowadzÄ… badania podwodne. Pomimo ustalenia kierunku przebiegu mostów Å‚Ä…czÄ…cych we wczesnym Å›redniowieczu Ostrów Lednicki z lÄ…dem nadal wiÄ™ksza część jeziora przy wyspie nie jest do koÅ„ca rozpoznana. To z tych miejsc mogÄ… pochodzić kolejne niezwykÅ‚e znaleziska. Zabytki dotychczas pozyskane podczas badaÅ„ na wyspie i w jeziorze należą do najcenniejszych zespoÅ‚ów wczesnoÅ›redniowiecznych w Polsce i stanowiÄ… unikatowy dla dziedzictwa narodowego rodzaj znaleziska. Wyróżnić tu należy kolekcjÄ™ przedmiotów sakralnych, militariów i elementów kultury elitarnej niemajÄ…cych odniesienia w skali Europy Åšrodkowej." - mówi PaweÅ‚ Sankiewicz, jeden z autoró lednickich projektów.
Opublikowanie dwujÄ™zycznej (polskiej i angielskiej) wersji zbioru numizmatycznego Muzeum na Lednicy, wraz ze szczegóÅ‚owymi opisami monet i ich fotografiami, kontekstem odkrycia oraz analizami metaloznawczymi, z pewnoÅ›ciÄ… stanowić bÄ™dzie pierwszorzÄ™dny materiaÅ‚ porównawczy dla innych zbiorów, nie tylko z terenu Polski, ale i Europy.
Militaria Å›redniowieczne ze zbiorów Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy należą do najcenniejszych w Polsce i stanowiÄ… unikatowy rodzaj znaleziska w skali europejskiej. ZostaÅ‚y one pozyskane w trakcie prac archeologicznych na Ostrowie Lednickim – m.in. w trakcie badaÅ„ Jeziora Lednica, w Gieczu i w Dziekanowicach – stanowiskach bezpoÅ›rednio zwiÄ…zanych z poczÄ…tkami polskiej paÅ„stwowoÅ›ci. W zespole tym znajdujÄ… siÄ™ zarówno egzemplarze unikatowe w skali europejskiej, np. heÅ‚m z nosalem czy kolczuga, jak i inne wystÄ™pujÄ…ce dość powszechnie. Najliczniejszym komponentem zbioru, obejmujÄ…cym 168 sztuk, sÄ… topory/siekiery.
W ramach badaÅ„ nad Å›redniowiecznymi militariami ze zbiorów Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy topory/siekiery poddano wieloaspektowym badaniom porównawczo-typologicznym i specjalistycznym.
Dokonano podziaÅ‚u typologicznego zbioru i jego prezentacji w formie katalogu. Wybrane elementy zespoÅ‚u zostaÅ‚y poddane badaniom specjalistycznym z zakresu nauk fizyko-chemicznych i przyrodniczych. Przeprowadzono pogÅ‚Ä™bione badania drewnianych toporzysk, elementów skórzanych oraz szereg analiz metaloznawczych i radiograficznych. Owe wieloaspektowe badania i publikacja katalogu nie mogÅ‚y być zrealizowane bez dofinansowania ze Å›rodków Ministra Kultury i dziedzictwa Narodowego.